Warm weer: Hoe ontstaat oververhitting en wat zijn de gevaren?

Honden hebben niet zoals mensen de mogelijkheid om hun warmte via zweten kwijt te raken. Zij kunnen dit alleen via hijgen en via de voetzolen. Hun vermogen om overtollige warmte af te voeren is dus beperkt. Bij een extreem hoge lichaamstemperatuur bestaat het gevaar van stolling van lichaamseiwitten die tot onomkeerbare beschadigingen kunnen leiden (vergelijk het maar met het koken van een ei).

Wat zijn de alarmsignalen als een hond oververhit raakt?

• Heel erg hijgen
• Veel kwijlen
• Sloomheid
• Warm aanvoelen
• Bij meting temperaturen boven tussen 40.5 en 42! graden 
• Rode slijmvliezen
• Buiten bewustzijn raken

Oververhit en nu?

Breng de hond zo snel mogelijk naar een schaduwrijke plaats en koel de hond af door hem nat te maken en natte handdoeken tegen de weinig behaarde buik te leggen en deze steeds te doordrenken met nieuw koud water. Let op: bedek niet de hele hond met natte handdoeken, de hond kan dan zijn warmte niet meer kwijt. Wanneer de mogelijkheid er is, laat de hond dan in het water zwemmen of liggen. Gooi niet zomaar een emmer koud water over de hond heen! Laat de hond kleine beetjes lauw water drinken en neem daarnaast zo snel mogelijk contact op met een dierenarts!

Hoe voorkom ik oververhitting? 8 TIPS

1. Laat je hond niet achter in de auto

Het is helaas nog steeds nodig om mensen op dit risico te wijzen. Elk jaar weer worden er meldingen gemaakt van honden die ternauwernood uit hete auto’s konden worden bevrijd. Men onderschat de snelheid waarmee de temperatuur in een (afgesloten) auto kan oplopen. Het hoeft buiten niet tropisch warm te zijn om de temperatuur in een auto in een mum van tijd tot tropische waarden te laten oplopen. Als het buiten 24 graden is, dan loopt de temperatuur in een auto binnen 10 minuten op tot 34 graden en na een half uur tot 43 graden. Zelfs met een raam open of in de schaduw kan de temperatuur enorm oplopen! Even een boodschap doen, kan fatale gevolgen hebben.

Wat te doen bij een hond die in de auto zit bij warm weer?

Probeer de eigenaar op te sporen, lukt dit niet dan is het verstandig om zo snel mogelijk de politie en de dierenambulance te waarschuwen. Mocht dat niets opleveren, dan kan je een ruit inslaan om de hond te bevrijden. Ruit inslaan, mag dat? Als het echt een kwestie van leven of dood is, mag je dit doen. Dit wordt in juridische termen aangeduid als ‘zaakwaarneming’: je treedt op in het belang van een ander.

2. Beperk lichamelijk inspanning

Als het tropisch warm is, wordt mensen vaak aangeraden niet noodzakelijke lichamelijk inspanning, zoals sporten, te beperken. Dit geldt ook voor honden. Laat je hond bij warm weer niet rennen naast de fiets en maak geen lange wandelingen. Plan de wandelingen bij voorkeur niet op het warmste moment van de dag, maar in de vroege ochtend of later op de avond. Stimuleer inspanning ook niet, dus laat de bal thuis en de stok liggen.

Fietsen in de zomer vormt ook een risico. De hond moet een goede conditie hebben en regelmatig kunnen afkoelen (bijvoorbeeld door te zwemmen). Bovendien moet de afstand niet te groot zijn. Ga niet op een zomerse dag een stuk fietsen met je hond als je dat anders nooit doet. Niet alleen kan dit snel leiden tot een onverantwoorde stijging van de lichaamstemperatuur van de hond, maar het warme asfalt, steen of beton is ook nog op een andere manier funest.

Zoals reeds eerder gezegd kan de hond alleen via zijn tong (hijgen) en via zijn voetzolen warmte afvoeren. Deze zijn bij warm weer dan ook altijd vochtig. Als de hond daarmee over een warm wegdek loopt, dan ontstaat heel snel een forse blaar, die zeer pijnlijk is en die dagenlang kan aanhouden.

Ook het strand is op het middaguur niet de beste plek voor een hond. Het zand is heet en voor de honden pijnlijk aan de voeten. Bovendien zijn honden op veel stranden in de zomermaanden niet toegestaan. Neem je hond dus niet mee tenzij je dier op een beschaduwde plaats kan liggen, regelmatig in het water kan afkoelen en steeds over fris drinkwater beschikt.

3. Kijk uit wáár je loopt

Asfalt en zand warmen in de volle zon snel op en kunnen gloeiend heet worden. Iedereen die wel eens naar het strand gaat, weet hoe dit aanvoelt… Honden ervaren dit niet anders.

Bovendien voert de hond via zijn voetzolen een groot deel van zijn lichaamswarmte af. Deze zijn bij warm weer dan ook altijd vochtig. Als de hond daarmee over een warm wegdek loopt, dan ontstaat heel snel een forse blaar, die zeer pijnlijk is en die dagenlang kan aanhouden.

Asfalt warmt in de zon bij een buitentemperatuur van 25 graden op tot ruim 50 graden. Bij tropische temperaturen van meer dan 30 graden stijgt de temperatuur van asfalt zelfs tot ruim 60 graden. Als je met jouw hond gaat wandelen, mijd dan in ieder geval asfalt in de volle zon, loop liever over gras. Als de ondergrond te heet is om je hand erop te leggen, dan is deze ook niet geschikt om je hond erover te laten lopen.

4. Zorg voor voldoende schaduw en verkoeling

Bij tropische warmte is het belangrijk in en om het huis de nodige voorzorgsmaatregelen te nemen. Laat je hond niet te lang in de zon liggen – ook niet als de hond daar zelf voor kiest. Heb je zon in de tuin, creëer dan voldoende schaduwrijke plekken met bijvoorbeeld een parasol of zorg ervoor dat je hond de koelte van de schuur of garage kan opzoeken. Zorg daarbij voor voldoende drinkwater op kamertemperatuur – géén ijskoud water. Ten slotte zijn er diverse hulpmiddelen verkrijgbaar waarmee je jouw hond extra verkoeling kunt bieden, zoals een speciale koelmat, koelhalsband of koeljas van de merken Trixie, Beeztees of Aqua Coolkeeper.

5. Huid- en vachtverzorging

Huid met weinig vacht – zoals de neus, randen van de oren, dijen en buik – is gevoelig voor verbranding. Het is het overwegen waard deze huiddelen in te smeren met speciale zonnebrandcrème voor honden. Door je hond regelmatig te borstelen verwijder je losse haren en verdun je de ondervacht. Hierdoor kan de hond zijn lichaamswarmte wat makkelijker kwijt. Sommige honden kunnen baat hebben bij een trimbeurt. Vraag hiervoor een trimmer om advies.

6. Wees extra alert bij risicogroepen

Net als bij mensen zijn er onder honden ook risicogroepen die extra gevoelig zijn voor warmte. Dit zijn met name oudere honden en pups, honden met overgewicht en honden met korte neuzen zoals Bulldogs, Boxers en Mopshonden. Deze rassen lopen meer risico op oververhitting doordat ze hun warmte minder goed kwijt kunnen door middel van hijgen. Ook honden met een donkere en/of dikke vacht zijn extra gevoelig voor warmte.

7. Strand en recreatiegebieden

Bij warm weer is het natuurlijk heerlijk vertoeven aan het strand of de recreatieplas. Zoek van tevoren echter goed uit of honden zijn toegestaan. Met name stranden kennen in de zomermaanden een beperkte toegankelijkheid voor (loslopende) honden. Wanneer je jou hond meeneemt, zorg er dan voor dat je schaduw kunt creëren – bijvoorbeeld met een parasol of strandtent. Neem bovendien een kleed mee, zodat je hond niet op het hete zand hoeft te liggen (dat zou je zelf ook niet fijn vinden tenslotte). Zwemmen is een hele goede (en vaak leuke) manier voor de hond om af te koelen, maar let op: bij het zwemmen, vooral met een bal, krijgt de hond vaak ongemerkt veel water binnen. Zelfs bij gewoon water kan dit bij heel grote hoeveelheden problemen geven, maar vooral bij zeewater moet hiermee uitgekeken worden. Hiervan kunnen honden serieuze maag- en darmklachten krijgen. Op het strand is voldoende lauw drinkwater voor je viervoeter daarom een must! De Popware Travelcup is een handige, inklapbare drink- en voerbak voor onderweg; de H2O4K9 is een drinkfles en drinkbak in één.

8. Pas op voor blauwalg en botulisme

Bij recreatieplassen is er over het algemeen sprake van stilstaand water. In combinatie met een temperatuur tussen de 20 en 30 graden kan er blauwalg ontstaan – een voor mens en dier giftige waterbacterie. Wanneer besmet water via de mond (of bek) wordt opgenomen, kan dit leiden tot o.a. maag-darmklachten, huiduitslag en irritatie van slijmvliezen. Bij warm weer is er ook risico op botulisme. De bacterie (Clostridium botulinum) die dit veroorzaakt komt voor in het darmkanaal van vogels en vissen. Wanneer een vogel of vis sterft en zich in stilstaand water bevindt bij hogere temperaturen, kan het water besmet worden met de toxines van de bacterie. Honden worden ziek door het zwemmen in of drinken van dit water. Botulisme kan bij honden leiden tot heftige maag-darmklachten, spierzwakte, verlamming en uiteindelijk ook tot sterfte. Verzeker je er daarom van dat water veilig is, voordat je jouw hond erin laat zwemmen.